اول خرداد سالروز آغاز محاصره اقتصادی ایران از سوی آمریکاست،به همین مناسبت فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اهداف محاصره اقتصادی دشمن، فواید محاصره اقتصادی، و عوامل شکست دشمن را بازخوانی می کنیم.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دولت آمریکا دست از دخالتهای خود در ایران اسلامی برنداشت. در آبان 1358 شاه وارد امریکا شد، ملت ایران خواستار استرداد وی بودند تا به جرم جنایاتی که در حق ملت ایران مرتکب شده بود، محاکمه شود، آما آمریکا این درخواست را رد کرد و به دنبال آن در 13 آبان همان سال سفارت آمریکا به تصرف دانشجویان پیرو خط امام درآمد و جاسوسان آمریکا به گروگان گرفته شدند.

آمریکا که مقابل خواسته های به حق ایران ایستاده بود، در واکنش به اشغال سفارت، دست به یکسری اقدامات علیه ایران زد که بلوکه کردن دارایی های ایران و قطع روابط سیاسی از آن جمله بود، ضمن اینکه به حربه تحریم اقتصادی هم توسل جست و در اول خرداد 1359 محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا و کشورهای هم پیمان آن از جمله بازار مشترک اروپا آغاز شد.

به همین مناسبت نگاهی داریم به بیانات ارزشمند مقام معظم رهبری که نشان می دهد محاصره اقتصادی نه تنها تاثیر منفی چندانی برکشور ندارد بلکه زمینه ساز بروز خلاقیتها و استعدادهای ملت ایران در دستیابی به توسعه اقتصادی است.

بیانات مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف تاریخی درباره موضوع محاصره اقتصادی به شرح زیر است:

اهداف محاصره اقتصادى دشمن‏

1- عدم رواج نظریه سیاسى اسلام‏

عزیزان من! بدانید همه تلاش دشمنان جمهورى اسلامى این است که این سازندگى بر اساس نظام جمهورى اسلامى تحقق پیدا نکند. این محاصره اقتصادى که مى‏شنوید، براى این است. این کارشکنیهاى گوناگون در قضیه نفت و بقیه مسائل دیگرى که از سوى دشمنان براى کشور ما پیش مى‏آید، به خاطر این است. مى‏خواهند نگذارند نظام جمهورى اسلامى و کشور ایران در پرتو این نظام به نقطه مورد نظر خود از آبادانى و عمران و پیشرفت و ترقى و توسعه برسد، تا براى کشورهاى دیگر الگو نشود و نظریه سیاسى اسلام در دنیا رواج پیدا نکند.(19)

2- القاى ناکارآمدى اسلام در عرصه اقتصاد

تحریم مى‏کنند، براى این‏که به خیال خودشان کشور را از لحاظ اقتصادى ضعیف کنند تا دیگران نگاه کنند، بگویند اسلام ملت را از لحاظ اقتصادى به عقب مى‏راند. دانشمند را ترور مى‏کنند تا حرکت علمى را متوقف کنند تا ملت ایران نتواند حرکت عظیم و پیشرفته علمىِ خودش را که به برکت اسلام و انقلاب است، روى دست بگیرد و به دنیا نشان بدهد، به امت اسلامى نشان بدهد. «یریدون لیطفؤا نور اللَّه بأفواههم و اللَّه متمّ نوره و لو کره الکافرون»؛ مى‏خواهند نور را خاموش کنند، اما خدا اراده کرده این نور کامل شود و کامل خواهد شد.(20)

3- زمین‏زدن جمهورى اسلامى‏

محاصره اقتصادى مى‏کنند، براى این‏که شاید بتوانند وضع اقتصادى کشور را خراب و بحرانى کنند و مردم را دل‏سرد و از انقلاب جدا کنند.(21)

سیاست استکبارى، زمین‏زدن ملت ایران و نظام جمهورى اسلامى از راه اقتصاد است. هدف تحریمها، فلج‏کردن اقتصادى است. البته این افتخار را ملت ایران دارد که سى و دو سال است دارد این تحریمها را تحمل مى‏کند.

البته توسعه تحریمها و تنوع تحریمها در سالهاى اخیر بیشتر بوده، لیکن در مقابل توسعه و تنوع فعالیتهاى سازنده در کشور، کوچک و ناچیز است. سى سال پیش که تحریمها را علیه ما شروع کردند، آن تحریمها ممکن بود علیه ما کارگرتر واقع بشود تا تحریمهایى که امروز علیه ما دارند، تصویب و اجرا مى‏کنند و همین‏طور هى وعده هم مى‏دهند که بیشترش خواهیم کرد. این معنایش این است که ما در مقابل تحریمها تدریجاً یک حالت ضدضربه پیدا کردیم، مى‏توانیم به شکلهاى مختلف با تحریمها مقابله کنیم یا با دورزدن تحریمها - که شگرد خوب و جالب و ظریفى است و خوب است که دولت و ملت این شگرد را به کار ببرند - یا از جهت روآوردن به ظرفیتهاى درونى‏اى که کار بنیادى و زیربنایى است و حتماً باید انجام بگیرد و تا حالا هم انجام گرفته. پس هدف دشمن، زمین‏زدن جمهورى اسلامى است، یعنى زمین‏زدن ایران اسلامى، یعنى زمین‏زدن ملتى که با حضور خود، با پشتیبانى خود، با حمایت خود، این نظام را تا امروز پیش برده و رشد داده و رونق داده.(22)

4- خسته‏کردن و جداکردن مردم از نظام‏

همین فشار و محاصره اقتصادى که امروز هم هنوز وجود دارد، نباید گمان بشود که از پیرامون جمهورى اسلامى، آن‏را به‏کلى برداشته‏اند، نخیر، از طرق مختلفْ فشار اقتصادى هست، محاصره اقتصادى هست؛ خیلى هم پیچیده است. همین‏که این فشارها را وارد مى‏آورند، همین‏که امروز تبلیغات و کارشکنى وسیع و گسترده و بسیار خباثت‏آمیزى علیه جمهورى اسلامى در سطح دنیا وجود دارد، به‏خاطر آن است که شاید بتوانند این ملتى که لیاقت خودش را ثابت کرده است، از جمهورى اسلامى جدا کنند.(23)

اگر آمریکا و غرب و صهیونیسم و سرمایه‏داران و مفت‏خوران یهودىِ وابسته به سازمان صهیونیسم بتوانند ملت ایران را قانع کنند، به زانو در بیاورند، به عقب‏نشینى وادار کنند، مى‏توانند به دنیا بگویند: ببینید، این‏ها را که ملت پیشرو بودند، ما سر جاى خودشان نشاندیم. هدف این است. همه تلاشها براى این است. یک روز این‏را نمى‏گفتند، کتمان مى‏کردند؛ امروز صریحاً و علناً مى‏گویند. مى‏گویند ما مى‏خواهیم تحریم کنیم - تحریم نفت، تحریم بانک مرکزى، تحریم چه، تحریم چه، تحریم چه - به وسیله شوراى امنیت سازمان ملل قطعنامه صادر کنیم، پشت سرش قطعنامه دیگر، پشت سرش قطعنامه دیگر. که چه اتفاقى بیفتد؟ براى این‏که ملت ایران خسته بشود. عجیب است؛ هرچه گذشته، ملت ایران شادابتر، زنده‏تر، بااستقامت‏تر و مصمم‏تر شده است.(24)

5- بازگرداندن سلطه خود بر کشور

ما امروز در مقابل یک فشار جهانى قرار داریم. دشمنى وجود دارد در دنیا که مى‏خواهد با فشار اقتصادى و با تحریم و با این کارهایى که شماها مى‏دانید، سلطه اهریمنى خودش را به این کشور برگرداند. هدف این است. مى‏خواهند یک ملت را به زانو در بیاورند، مى‏خواهند انقلاب را زمین بزنند. یکى از کارهاى مهم همین تحریم اقتصادى است.(25)

6- الگونشدن ملت ایران براى دیگر ملتها

چندى پیش، صاحب‏نظران صهیونیست و غیرصهیونیست آمریکا، در جلسه و کنفرانسى دور هم نشستند و گفتند: نباید بگذاریم در دنیاى اسلام، الگوى زنده‏اى به‏وجود آید که براى مسلمانان دیگر سرمشق شود! این الگو که جمهورى اسلامى و کشور مبارک و مقدس امام زمان و کشور ایمان و کشور جهاد و ایثار است، برایشان خطر مهمى است، لذا از اطراف سعى مى‏کنند در کار این کشور اختلال ایجاد کنند که از جمله آن کارهایى که مى‏کنند، فشارهاى تبلیغاتى است، از جمله آن کارهایى که مى‏کنند، محاصره اقتصادى است، از جمله آن کارهایى که مى‏کنند، همین ناامنیهایى است که اخیرا در این کشور به راه انداخته‏اند.(26)

7- سرکوب و مهار نهضت بیدارى اسلامى‏

امروز جهان اسلام در محاصره علمى و اقتصادى و تبلیغاتى و اینک نظامى است. اکنون آمریکا و غرب مستکبر به این جمع‏بندى رسیده‏اند که کانون بیدارى و ایستادگى در برابر نقشه حاکمیت آنان بر همه جهان، کشورها و ملتهاى مسلمان و به‏ویژه در منطقه خاورمیانه است و اگر با ابزار اقتصادى و سیاسى و تبلیغاتى و سرانجامْ نظامى نتوانند در چند سال آینده، نهضت بیدارى اسلامى را مهار و سرکوب کنند، همه محاسبات آنان براى حاکمیت مطلق بر جهان و سیطره بر مهمترین منابع نفت و گاز که تنها وسیله محرکه ماشین صنعتى و برترى مادى آنان بر همه بشریت است، به هم خواهد ریخت.(27)

فایده محاصره اقتصادى‏

محاصره اقتصادى موجب مى‏شود که نیروهاى مؤمن و با اخلاص و پر استعداد داخل کشور، بیشتر به تحرک وادار شوند و تلاش کنند، کما این‏که در دوران جنگ تحمیلى که ما را محاصره کردند و ملت ما به ابزارهاى جنگى احتیاج داشت، جوانان و مغزهاى متفکر ما دنبال ساخت ابزارهاى جنگى رفتند و چیزى را که آن روز لازم داشتند، تولید کردند. در بخشهاى گوناگون دیگر هم همین‏طور است. وقتى ملتى را محاصره کنند، آن ملت بیشتر به خود و درون خود متوجه مى‏شود و سعى مى‏کند از استعداد درونى خود استفاده نماید. پس محاصره اقتصادى هم فایده آن‏چنانى ندارد. البته به ملت لطمه مى‏زنند، لیکن آن‏چیزى که آن‏ها مى‏خواهند، تأمین نمى‏شود.(28)

گربه کارتون «تام و جرى«

امروز دشمنان نظام اسلامى و دشمنان ملت ایران از ابزار اقتصادى دارند علیه ما استفاده مى‏کنند که نمونه‏اش همین تحریمها است. البته لازم است من تشکر کنم از این مجموعه‏اى که در مقابل تحریمها کار مى‏کنند. از همه روشهاى درست و منطقى و زیرکانه و عاقلانه باید استفاده کرد و استفاده کنید. تحریمها را خنثى کنید. تدبیر دشمنِ هیکلمند و لیکن در واقع کم‏زور را خنثى کنید. وقتى که ما این حجم عظیمِ ظاهرىِ نظامى و اقتصادى استکبار را در مقابل خودمان مشاهده مى‏کنیم، انسان به یاد گربه کارتون «تام و جرى» مى‏افتد! تحرکش زیاد و هاى و هویش زیاد و حجمش بزرگ، اما نتیجه کارش، نه آنچنان که خودش انتظار دارد یا بینندگان انتظار دارند. واقعاً همین‏جورى است. این به زیرکى شما بستگى دارد. آن‏ها گفتند تحریمهاى هوشمند یا تحریمهاى فلج‏کننده، اما مى‏بینیم که این تحریمها نه آنچنان هوشمند بود، نه فلج‏کننده بود. همین تحریمها موجب شد که در بسیارى از چیزهایى که خودکفایى نداشتیم، به خودکفایى برسیم، تحرک خوبى را در زمینه‏هاى علمى به وجود بیاوریم، کارهایى بزرگى را در زمینه تولیدات صنعتى و نظامى و غیرنظامى در کشورمان شاهد باشیم و به راه‏هاى گوناگونى براى این‏که این تحریم را خنثى کنیم، برسیم.(29)

ما محاصره اقتصادى را زیر پا گذاشتیم‏

ما حسن ظن به خدا داریم و خداى متعال با ما طبق حسن ظنمان عمل کرده است. در طول این سى و چند سال، خداى متعال طبق همان حسن ظنى که به او داشتیم، با ما عمل کرده. ما مشکلات فراوانى داشتیم. از همه این مشکلات پیروز بیرون آمدیم. محاصره اقتصادى چیز کوچکى نبوده و نیست. ما محاصره را زیر پا گذاشتیم. در همین اواخر به ما گفتند که بنزین به شما نمى‏فروشیم. ما یک کشورى هستیم تولیدکننده نفت، اما واردکننده بنزین؛ گفتند به شما بنزین نمى‏فروشیم. این یک نمونه خیلى کوچکى است؛ صدها نمونه از این قبیل هست. نیروهاى ما با امید به خدا تلاش کردند و ما در ظرف کمتر از یک سال خود را از واردات بنزین بى‏نیاز کردیم.(30)

قدرتهاى استکبارى در اشتباهند اگر خیال مى‏کنند که مى‏توان جمهورى اسلامى را هم مثل هر دولتى با همین ابزارهاى معمولى - محاصره تبلیغاتى، فشارهاى سیاسى، محاصره اقتصادى و امثال این‏ها - به زانو درآورد، نه، این خطا است. این‏جا مسأله اعتقاد در میان است. مسأله پایبندى به دین، مسأله یک وظیفه الهى براى مردم و این‏که از این حکومت و دولتى که پرچم اسلام را در دست دارد، دفاع کنند، همچنان‏که وظیفه مسلمانان دیگر دنیا نیز همین‏طور است.(31)

دنیا بداند که تهدید نظامى، تهدید اتمى، تهدید محاصره اقتصادى و تهدید همدست شدن، در ملت ایران اثر نمى‏کند، چون ملت ایران متکى به خدا است.(32)

عوامل شکست دشمن‏

1- مقاومت ایمانى مردم‏

سى‏سال ترفند و توطئه و دشمنى - از کودتا و جنگ تحمیلى هشت ساله، تا تحریم و مصادره اموال و از جنگ روانى و تبلیغاتى و صف‏بندى رسانه‏اى تا تلاش براى جلوگیرى از رشد علمى و دستیابى به دانش‏هاى نوین و از جمله دانش هسته‏اى و حتى تحریک و دخالت آشکار در ماجراى پرشکوه و پرمعناى انتخابات اخیر - همه و همه به صحنه‏هایى از شکست و انفعال و سرگردانى دشمن تبدیل شد و آیه «ان کید الشیطان کان ضعیفا» در برابر چشم ایرانیان مجسم گشت.

در هر نقطه که مقاومت برخاسته از عزم و ایمان، مردم را به مصاف مستکبران پرمدعا کشانید، پیروزى نصیب مؤمنان و شکست و رسوایى، سرنوشت حتمى ستمگران شد.(33)

2- اتحاد ملت‏

از روز اول، استهزا، دشمنى، تبلیغات، ضربه‏زدن و توطئه کردن آن‏ها - انواع و اقسام توطئه‏ها - شروع شده است. هر کار هم توانستند کردند. من مکرر گفته‏ام که مستکبرین عالم نمى‏توانند منّتى بر سر ملت ایران داشته باشند که بگویند ما فلان کار را نکردیم، فلان ضربه را به شما نزدیم، چون هر کار مى‏توانستند کردند! هر کار که نکردند، به برکت اتحاد شما ملت ایران، نمى‏توانستند بکنند!

عزیزان من! ناکامى دشمنان شما به خاطر اتحاد شما بوده است، به خاطر ملت یکپارچه، متحد، دست در دست هم و حاضر در صحنه و پشت مسؤولینِ دست‏اندرکارِ کارهاى بزرگ کشور بوده است که نتوانستند کارى بکنند.(34)

شرایط بدر و خیبر، نه شعب ابى‏طالب‏

یک روز در صدر اسلام، دشمنان به نظرشان رسید که با شِعب ابى‏طالب و محاصره اقتصادى مسلمانها، آن‏ها را از پا بیندازند، اما نتوانستند. این روسیاه‏هاى بدمحاسبه‏گر خیال مى‏کنند ما امروز در شرایط شِعب ابى‏طالبیم؛ اینجور نیست. ما امروز در شرایط شِعب ابى‏طالب نیستیم؛ ما در شرایط بدر و خیبریم. ما در شرایطى هستیم که ملت ما نشانه‏هاى پیروزى را به چشم دیده است، به آن‏ها نزدیک شده است، به بسیارى از مراحل پیروزى، با سرافرازى دست پیدا کرده است. امروز مردم ما را از محاصره اقتصادى مى‏ترسانند؟ با این حرفها، با این ترفندها مى‏خواهند مردم را از صحنه بیرون کنند؟ مگر چنین چیزى ممکن است؟(35)

تاریخ سخنرانی های برگرفته شده در این گزارش به شرح زیر است:

19) 20/8/1380

20) 27/11/1389

21) 12/11/1375

22) 26/05/1390

23) 19/10/1370

24) 10/12/1390

25) 16/6/1389

26) 23/9/1377

27) 29/10/1383

28) 5/5/1381

29) 06/06/1390

30) 01/12/1389

31) 4/6/1373

32) 25/3/1374

33) 5/9/1385

34) 12/11/1375

35) 19/10/1390